Barwa postrzegana jest psychofizyczna cechą percepcji
wzrokowej - wrażenie barwy to zinterpretowany
przez mózg efekt padania światła na oko.
Barwa nie jest właściwością przedmiotu, jak np.
kształt, mimo ze zazwyczaj (jeśli nie zawsze)
postrzegamy ją jako należącą do powierzchni.
Przedmioty stanowia jedynie wtórne źródło swiatła
i wydaja się kolorowe, ponieważ pochłaniają, odbijają,
lub przepuszczają pewne części widma
9
BARWA Ujęcie fizyczne
i absorbują inne. Np. obiekt odbieramy jako czarny kiedy absorbowane jest całe światło,
kiedy zaś odbijane, obiekt widzimy jako biały. Gdy absorbowane są równe części światła,
przedmiot wydaje się szary, kiedy część światła pochłaniana, a reszta odbijana - odbieramy
barwę która jest sumą barw odbitych.
Zidentyfikowanie barwy wymaga 3 faz i 3 elementów:
- źródła swiatła tworzącego widzialne promieniowanie
- oka i jego właściwości jako detektora
- mózgu jako miejsca powstawania wrażenia barwy
Czynnik pierwszy, czyli światło i fizyczna strona barwy
została omówiona . Oko jako detektor działa następująco:
promienie świetlne przenikając przez rogówkę ulegają
załamaniu; następnie przechodzą przez źrenicę, która dzięki
odruchowi źrenicznemu reguluje wielkość strumienia
światła; wiązka promieni skupia się w soczewce, która dzięki
wypukłości ma szeroką zdolność zbierającą (akomodacja
lub nastawnośc soczewki); obraz siatkówkowy, powstający
na dnie oka, czyli tylnej ścianie gałki, jest obrazem odwróconym.
Siatkówka oka posiada gęstą sieć receptorów
umożliwiających odbiór bodźców świetlnych. Receptory te
przekształcają owe bodźce, oraz kierują do nerwu
wzrokowego. Na receptory składają się dwa rodzaje komórek, nierównomiernie rozmieszczonych
w błonie siatkówkowej: pręciki reagujące na poziomy jasności (widzenie skotopowe
- widzenie bezbarwne, tylko kształty i kontury), oraz czopki rejestrujące barwy chromatyczne
(widzenie fotopowe - barwy, kształty faktura). Sygnały wywołane przez światło w receptorach
zostają zmodyfikowane przez komórki dwubiegunowe i zwojowe, a następnie rozchodzą
się wzdłuż nerwu wzrokowego i po przekazaniu w ciałkach kolankowych
zewnętrznych docierają do kory mózgowej w potylicznej części mózgu Wiele zjawisk
związanych z widzeniem barwy tłumaczy również trójskładnikowa teoria Younga-
Helmholtza o szczególnej barwoczułości wspomnianych czopków siatkówki oka.
Przyjmuje się w niej iż można otrzymać wszystkie barwy w wyniku zmieszania trzech: czerwonej,
zielonej i niebieskiej, oraz zakłada się istnienie w siatkówce oka trzech rodzajów
receptorów światłoczułych (czopków), z których każdy reaguje wprawdzie na
promieniowanie z całego zakresu widzialnego, ale jest najbardziej wrażliwy na określoną
długość fal odpowiadającą w przybliżeniu jednej z trzech barw R , G i B.